همبستگی با قیام زنان و مردان ترکیه

همراه با بخش هایی از نظر های مرجان افتخاری (فیس بوک)، سولماز بهرنگ (گروه پروسه)، جنبش توده‌ای دولت اردوغان را به چالش می‌گیرد (برگردان فریدا صفایی)

ترکیه و تجربه جنبش ها

خیزش مردم ترکیه

…اما در مورد اعتراضات در ترکیه، هر اعتراض، اعتصاب و یا جنبشی را بر اساس مطالبات، خواسته ها، و همچنین طبقات، اقشار، طیفهای اجتماعی شرکت کننده باید مورد بررسی و تحلیل قرار داد. در همان ابتداء درصد بالائی از شرکت کننده در اعتراضات را جوانان، دانشجویان، زنان، روزنامه نگاران و روشنفکران تشکیل میدادند. خواسته های آنها بیشتر در چارچوب آزادیهای اجتماعی است، بخصوص مطبوعات و رادیو، تلویزیون که در این چند سال اخیر مورد سرکوب حزب اسلامی در قدرت (عدالت و توسعه) قرار گرفته اند. بطوریکه طبق روزنامه نگاران بدون مرز، ترکیه بیشترین روزنامه نگاران زندانی را حتی نسبت به چین و ایران دارد. در ضمن لائیسته که از سال ۱۹۲۴ در این کشور رسمیت دارد (حتی در این سطح) برای مردم ترکیه بخصوص روشنفکران، زنان و جوانان جایگاه ویژه ای دارد. با روی کار امدن حزب اسلامی عدالت و توسعه، این دستاورد تاریخی بطور ارام و با تبلیغات مورد هجوم قرار گرفته است. اسلامیزه کردن بخش های اجتماعی، تاسیس مدارس اسلامی، ازدواج دختران کمتر از ۱۸ سال، اختصاص محلی برای نماز در پروازها ی خاورمیانه ای و گذاشتن حجاب مهمانداران زنان و محدودیت های دیگر برای انها، باز ممنوعیت سقط جنین و اخیرا تنظیم مصرف الکل موارد سیاسی و اجتماعی هستند که مورد اعتراض هستند. به این مجموعه سانسور مطبوعات و رسانه های جمعی هم موضوعات مهم اعتراضات چند روزه هستند.

اما انچه که اهمیت دارد، ظاهرا حزب اسلامی عدالت و توسعه قصد دارد از تجربه روسیه که قدرت سیاسی را بین رئیس جمهور و نخست وزیر جا به جا میکنند استفاده کند. اردوغان جای خود را به عبدالله گل خواهد داد و برعکس. یعنی این حزب اسلامی برای سالهای طولانی قدرت سیاسی را بدست خواهد داشت و روند اسلامیزه کردن قانونی- حقوقی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را میتوان تصور کرد.

جدا شده از مطلب مرجان افتخاری در فیس بوک



بررسی اجمالی زمینه‌ی شکل‌گیری اعتراضات کنونی در ترکیه

خیزش مردم ترکیه

…مطالباتی که از سوی‌‌ جنبش در ابتدا اعلام شد، کلا ویژگی رفرمیستی داشتند. مطالبات اصلی معترضین، صرف‌نظر کردنِ حکومت از تخریب پارک برای ساختن یک مرکز تجاری و نیز بریدن درخت‌ها در این منطقه بود. در کنار مطالبات محیط-زیستی، جنبش به قانون جدیدی که برای محدود کردن فروش و مصرف مشروب اعلام شد، اعتراض کرد و در عین حال به اعتراضی که از سوی‌‌ جوانان در آنکارا (پایتخت کشور) به خاطر تذکر دادن مسئولین مترو به معاشقه‌‌ و معانقه‌ی جوانان صورت گرفت نیز اشاره کرد. این جنبش خواستار پایان یافتن دخالت آ.ک.پ (حزب حاکم ترکیه) در زندگی‌ مردم شد و خواستار دخالت بیشتر و جدی‌تر مسولین مخالفان قانونی‌، از جملهCHP –حزب خلقی جمهوری‌خواه-سکولاریست ناسیونالیست و ازMHP، حزب جنبش ملی‌گرایِ سنتی‌، به عرصه‌ی سیاسی شدند. اما شاید مهمترین خواسته‌ی این جنبش، روشن شدن علت و مشخص شدن عاملین انفجار شهر hatay شهر نزدیک مرز سوریه که در تاریخ ۱۱می انفجار باعث مرگ بیش از ۱۵۰نفر شد) بود. در واقع، سیاست حکومت ترکیه در رابطه با مساله‌ی سوریه، یکی‌ از مهم‌ترین موارد اعتراضی بخش‌های مختلف جامعه، از جمله جنبش چپ و دانشجویی، جنبش ملی‌گرا و حتا قشر مرفه و سکولار می‌باشد. در حالی‌ که این نارضایتی، از ابتدای جنگ داخلی سوریه و مطرح شدن مهاجرت پناهندگان سوری به ترکیه، وجود داشت، این تضاد اولین بار به طور علنی، با درگیری‌ای که در ۱۸دسامبر ۲۰۱۲، در دانشگاه صنعتی خاورمیانه صورت گرفت، مطرح شد. هزاران دانشجوی این دانشگاه (که در پایتخت آنکارا قرار دارد و با فضای چپ و رادیکال‌اش شناخته می‌شود)، روزی که نخست وزیر طیب اردوغان به محوطه دانشگاه آمد، با شعار «طیب، جنگ‌طلبِ امپریالیست، دشمن علم، از دانشگاه برو» به حکومت اعتراض کردند و با خشونت شدید پلیس رو به رو شدند. حمله‌ی پلیس به معترضان حتا به کلاس‌ها و اتاق‌های استادان دانشگاه هم کشیده شد و باعث زخمی شدن دهها دانشجو شد. اما آن تظاهرات، باعث تغییر فضای ترکیه شد و به بسیاری از مردم ناراضی، احساس جرات و امید را تزریق کرد.

جدا شده از مطلب سولمازبهرنگ



جنبش توده ای دولت اردوغان را به چالش می گیرد (برگردان فریدا صفایی)

خیزش مردم ترکیه
شقاوت پلیس ترکیه علیه تظاهرگنندگان

دیسک(DISK) ، کنفدراسیون سندیکاهای انقلابی ترکیه، که اتحادیه‌ای دارای حدود ۳۵۰ هزار عضو است، برای امروز چهارشنبه پنجم ژوئن فراخوان اعتصابی علیه خشونت های دستگاه پلیس داده است. پیش از آن نیز، کِسک(KESK) ، کنفدراسیون اتحادیه‌های کارگران بخش عمومی ترکیه، برای روزهای چهارم و پنجم ژوئن، علیه تعدّی و رفتار خشونت‌بار پلیس دعوت به اعتصاب عمومی کرده است. انتظار می‌رود که صدها هزار نفر در تظاهرات‌های این روز شرکت کنند. پلیس هم‌چنان به استفاده از گاز اشک‌آور و حملات وحشیانه به تظاهرکنندگان ادامه می‌دهد.

خشونت مستمر پلیس، که ابتدا در «گیزی پارک» واقع در میدان تقسیم در شهر استانبول نمود یافت، بار دیگر شدّت عمل گستاخانه و مستبدانه دستگاه پلیس را نشان می دهد که آ.ک.پ ( AKPحزب عدالت و توسعه) با تکیه بر آن در حکومت مانده است. تاکنون صدها نفر از معترضان زخمی شده و برخی از آنان دچار جراحات دهشتناکی گشته اند. بر طبق اخبار رسمی طی جنبش توده ای، دست کم دو نفر از تظاهرکنندگان کشته شده اند [اخبار غیر رسمی از کشته شدن بیش از نُه نفر خبر می دهد[.

سیاست‌هایی که برای [تخریب] پارک گیزی تدارک دیده شده بود، تنها جرقّه هایی برای وقوع یک انفجار بود. اکنون خشمی که طی سال‌ها انباشته شده، پیش چشم همگان عیان است. این تنها استانبول نیست که در آن اعتراضاتی رخ داده است. صدها هزار نفر در سرتاسر ترکیه به خیابان ها آمده اند؛ در آنکارا، در ازمیر، بُدروم و در مجموع بر طبق گزارش ها، تظاهرات توده ای در ۶۷ شهر ترکیه به وقوع پیوسته است. گزارش ها همچنین حاکی از ایجاد شکاف در سازوبرگ سرکوب دولتی است: برخی از ارتشیان ماسک ضدّ گاز بین مردم توزیع کرده و برخی از افسران پلیس از تظاهرکنندگان حمایت کرده اند.

این پتانسیل وجود دارد که جنبشی در ترکیه توسعه یابد که الیت سرمایه داری ترک را به تمامی به چالش بگیرد. وقایع اخیر یک نقطه عطف است. حکومت برآمده از حزب عدالت و توسعه، که با سقوط شدید نرخ رشد اقتصادی در سال جاری مواجه شده است، اکنون به شدّت توسّط یک جنبش توده ای به چالش گرفته شده است. عروج حزب عدالت و توسعه در دهه اخیر، بر فاکتورهای متعدّدی استوار است. از جمله این دلایل، می توان به سرخوردگی وسیع توده ها از ناحیه نیروهای کمالیست سابقاً در قدرت، بحران اقتصادی عمیق در شروع قرن جدید، بیگانه شدن شمار عظیمی از مردم به وسیله بوروکراسی جنون آسا و نیز تاریخ دخالتگری های نظامیان در حیات سیاسی توده‌ها و وقوع کودتاهای خونین اشاره کرد. حزب عدالت و توسعه، با توجه به این شرایط توانست خودش را به عنوان یک «جایگزین» اسلام گرای «میانه رو» برای دم و دستگاه حکومتی سابق معرفی نموده و برخی سیاست‌های اجتماعی پوپولیستی را تعقیب نماید. اما حوادث روزهای اخیر فرمانفرمایی حزب عدالت و توسعه و شخص اردوغان را به لرزه در آورده است.

جنبش توده ای به ابتکار‌‌عمل پایین‌ترین بخش‌‌های طبقات میانی شکل گرفت، اما به سرعت جوانانی از طبقه کارگر و فرودستان به آن پیوستند. اکنون شاهد افزایش درگیر شدن جنبش کارگری سازمان یافته (گرچه هنوز در مراحل اولیه آن است) در این جنبش توده ای هستیم. تمام این موارد نشان می دهد که بخش های مختلف جامعه به سمت این عمل توده ای در حرکت هستند. این جنبش شاید حتی منادی مبارزه توده ای به مراتب وسیع تری باشد، که به یک شرایط پیشاانقلابی منتهی می‌شود. شکاف در رأس رژیم، و در درون حزب اردوغان نیز، در حال گسترش است.

جدا شده از مطلبی در نشریه ی آلترناتیو

مقالات برگزیده

مقالات رسیده

هنر و ادبیات

از صفحات تاریخ ما

تعداد مهمانان حاضر: 82 نفر